یک تکنیک تصویربرداری هستهای است که برای ارزیابی عملکرد و جریان خون در عضله قلب استفاده میشود. در این روش، یک رادیودارو به بیمار تزریق میشود که به بافتهای قلب جذب میشود و اشعههای گاما از آنها منتشر میشود. دوربینهای ویژهای این اشعهها را تشخیص میدهند و تصاویر سهبعدی از قلب تولید میکنند.
اسکن تیروئید یک روش تصویربرداری پزشکی هستهای است که برای ارزیابی ساختار و عملکرد غده تیروئید استفاده میشود.
اسکن استخوان تمام بدن به شیوه ۳ فاز (Three-phase Bone Scan) یک روش تصویربرداری پزشکی هستهای است که برای ارزیابی سلامت و عملکرد استخوانها در سراسر بدن استفاده میشود. در این روش، یک رادیودارو (معمولاً تکنسیوم-99m متیلن دی فسفونات) به بیمار تزریق میشود.
اسکن مغز به روش SPECT یک روش تصویر برداری پزشکی هسته ای است که برای ارزیابی عملکرد سلول های مغزی و بررسی جریان خون مغز که ارتباط مستقیم با کارکرد مغز دارد می پردازد.
بوسیله تصویربرداری پزشکی هسته ای مجموعه وسیعی از بیماری ها مانند سرطان ها، بیماری های قلبی عروقی، بیماری های دژنراتیو مغزی و … قابل تشخیص است.
مرکز پزشکی هسته ای اردیبهشت از پیشرفته ترین مراکز پزشکی هسته ای کشور است، که مجهز به دستگاه SPECT Gamma Cameraبرند زیمنس 2024 می باشد.
اسکن پرفیوژن میوکارد قلب، یک روش تصویر برداری پزشکی ای هسته ای است که عملکرد و جریان خون دیواره های عضله میوکارد قلب را نشان می دهد. اسکن قلب اطلاعات دقیق و حساسی در مورد ایسکمی و آنفارکت عضله قلب، وایابیلیتی دیواره ها و به ویژه پروگنوز بیمار جهت حوادث قلبی عروقی را به متخصصان قلب ارائه می دهد.
اسکن قلب معمولا در دو مرحله و در دو روز مختلف انجام می شود. در مرحله ی استراحت بعد از تزریق رادیوداروی Tc-99m sestamibi تصویر برداری از قلب بیمار انجام می شود، و در مرحله ی استرس، ابتدا برای بیمار تست ورزش یا تست استرس دارویی معمولا با داروهای وازودیلاتور، انجام می شود و در حالت فعالیت بیمار، رادیودارو تزریق می شود و تصویر برداری انجام می گیرد.
اسکن قلب اطلاعات مختلفی شامل: وضعیت خونرسانی دیواره های عضله قلب، میزان EF بطن چپ، بررسی حرکات قلب و ضخامت دیواره های میوکارد قلب، را در هر دو حالت استراحت و فعالیت ثبت و باهم مقایسه می کند و نتایج را به پزشک ارائه می دهد. همچنین در طول انجام تست ورزش و یا استرس دارویی، بیمار مورد مانیتورینگ نوار قلب و فشار خون قرار می گیرد و اطلاعات آن در اختیار متخصص قلب بیمار قرار داده می شود.
برای انجام این اسکن بیمار نیاز به رعایت آمادگی هایی دارد که در قسمت آمادگی اسکن قلب به طور کامل به آن اشاره شده است.
اسکن قلب در خانم های باردار ممنوع است و بعد از انجام این اسکن بهتر است فاصله یک تا دو متری از خانم های باردار و بچه های کوچک به مدت ۲۴ ساعت رعایت شود و از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده نشود.
اسکن استخوان، یک روش تصویر برداری پزشکی ای هسته ای است که یک تصویر تمام بدن از استخوان های بیمار ارائه می دهد. همچنین طی انجام اسکن استخوان می توان از هر سه فاز flow، blood pool و تاخیری برای تصویر برداری استفاده کرد.
انجام این اسکن بیمار نیاز به رعایت آمادگی خاصی ندارد. طی انجام اسکن استخوان بعد از تزریق رادیو داروی Tc-99m MDP، تصویربرداری از کل بدن بیمار انجام می شود. اسکن استخوان حدود ۴ ساعت زمان می برد، که اکثر این زمان به استراحت جهت جذب مناسب داروها در استخوان ها اختصاص دارد.
از اسکن استخوان تمام بدن و سه فاز برای تشخیص: متاستازهای استخوانی، تومورهای خوشخیم و بدخیم اولیه استخوانی، بررسی علل درد مزمن پشت و کمر، بررسی عفونت ها و ضایعات التهابی استخوان ها و افتراق استئومیلیت از سلولیت و ضایعات بافت نرم، تشخیص آرتریت سپتیک، تروما به استخوان ها و شکستگی های واضح یا استرسی استخوان، شکستگی های فشاری ستون مهره ها، تشخیص آرتروز، نکروز آواسکولارو بسیاری از بیماری های درگیرکننده استخوان ها استفاده می شود.
اسکن قلب در خانم های باردار ممنوع است و بعد از انجام این اسکن بهتر است فاصله یک تا دو متری از خانم های باردار و بچه های کوچک به مدت ۲۴ ساعت رعایت شود و از وسایل حمل و نقل عمومی استفاده نشود.
اسکن پرفیوژن و ونتیلاسیون ریه به روش SPECT (Single Photon Emission Computed Tomography) یک تکنیک تصویربرداری هستهای است که برای ارزیابی عملکرد ریهها و توزیع جریان خون و تهویه هوای آنها استفاده میشود. در این روش، دو نوع اسکن بهطور همزمان انجام میشود: اسکن پرفیوژن، که با استفاده از رادیوداروی تکنسیوم-99m انجام میشود و تصاویر از جریان خون در ریهها فراهم میکند؛ و اسکن ونتیلاسیون، که با استفاده از رادیوداروی رگولایده با نیتروژن-133 یا تکنسیوم-99m صورت میگیرد و تصاویر از توزیع هوای تنفسی در ریهها ارائه میدهد. ترکیب این دو نوع اسکن به پزشکان کمک میکند تا ناهنجاریهای مرتبط با جریان خون و تهویه در ریهها، مانند آمبولی ریه، بیماریهای مزمن انسدادی ریه، و ناهنجاریهای تنفسی را شناسایی و تحلیل کنند.
لیمفوسینتیگرافی یک روش تصویربرداری هستهای است که برای ارزیابی و بررسی سیستم لنفاوی و جریان لنف در بدن استفاده میشود. در این روش، یک رادیودارو (معمولاً تکنسیوم-99m یا گالیوم-67) به ناحیه مورد نظر، مانند ناحیه زیرپوستی، تزریق میشود. این رادیودارو به سیستم لنفاوی جذب شده و با استفاده از دوربینهای ویژه، اشعههای گاما که از رادیودارو منتشر میشوند، شناسایی و تصاویری از جریان لنف و وضعیت گرههای لنفاوی تهیه میشود. لیمفوسینتیگرافی به پزشکان کمک میکند تا مشکلاتی مانند انسداد یا نارسایی سیستم لنفاوی، شناسایی تومورهای لنفاوی، و تحلیل اختلالات لنفاوی را بررسی کرده و درمانهای مناسب را تعیین کنند.
ید درمانی یکی از روشهای مؤثر برای درمان پرکاری تیروئید و سرطان تیروئید است. در این روش، ید رادیواکتیو (معمولاً ید-131) به بیمار تجویز میشود که به طور خاص توسط سلولهای تیروئید جذب میشود. در درمان پرکاری تیروئید، ید رادیواکتیو به کاهش تولید هورمونهای تیروئید و کنترل علائم پرکاری کمک میکند. برای درمان سرطان تیروئید، ید رادیواکتیو به نابودی سلولهای سرطانی باقیمانده پس از جراحی و پیشگیری از عود بیماری کمک میکند. ید درمانی به پزشکان این امکان را میدهد تا به طور هدفمند به نواحی مشکلدار در غده تیروئید بپردازند و درمانهای مؤثری ارائه دهند.
درمانهای تسکیندهنده متاستازهای استخوانی شامل استفاده از ساماریوم، استرانسیوم و رنیوم به عنوان گزینههای مؤثر برای کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی بیماران با متاستازهای استخوانی هستند. ساماریوم-153 و استرانسیوم-89 هر دو رادیوداروهای رادیواکتیو هستند که به طور خاص به بافتهای استخوانی جذب میشوند و تابش رادیواکتیو آنها به کاهش درد و کنترل علائم در نواحی متاستاتیک کمک میکند. رنیوم-186 نیز به عنوان یک گزینه درمانی مشابه برای کاهش درد و بهبود وضعیت استخوانی مورد استفاده قرار میگیرد. این درمانها به تسکین درد ناشی از متاستازهای استخوانی و کاهش نیاز به داروهای مسکن قویتر کمک کرده و به مدیریت بهتر عوارض ناشی از تومورهای منتشر شده در استخوانها میپردازند.
درمان سرطان پروستات با رادیوداروی لوتشیوم-177 PSMA یک روش نوآورانه و هدفمند برای درمان تومورهای پیشرفته و مقاوم به درمان است. لوتشیوم-177، که به گیرندههای PSMA (Prostate-Specific Membrane Antigen) که به طور ویژه بر روی سلولهای سرطانی پروستات وجود دارد، متصل میشود و به سلولهای سرطانی تابش میکند. این تابش رادیواکتیو باعث نابودی سلولهای سرطانی و کاهش تومورها میشود. این روش به ویژه برای بیمارانی که به درمانهای استاندارد پاسخ ندادهاند یا بیماری آنها پیشرفته شده است، مفید است و به کاهش عوارض جانبی و بهبود کیفیت زندگی کمک میکند. استفاده از لوتشیوم-177 PSMA به پزشکان امکان میدهد که درمانهای دقیق و هدفمندی ارائه دهند که به طور خاص به تومورهای پروستات حمله کرده و آسیب به بافتهای سالم اطراف را به حداقل میرساند.
درمان تومورهای نورواندوکرین با رادیوداروی لوتشیوم-177 DOTATATE یک روش پیشرفته و هدفمند است که برای مقابله با تومورهای نورواندوکرین استفاده میشود. DOTATATE یک پپتید است که به گیرندههای خاصی بر روی سلولهای تومور نورواندوکرین متصل میشود و لوتشیوم-177، که یک رادیوایزوتوپ رادیواکتیو است، به آن متصل میشود. این ترکیب به طور خاص به سلولهای سرطانی نورواندوکرین حمله کرده و تابش رادیواکتیو لوتشیوم باعث تخریب سلولهای تومور میشود. این درمان به ویژه برای تومورهایی که به درمانهای دیگر مقاوم شدهاند یا در مراحل پیشرفته هستند، مؤثر است و به کاهش حجم تومور، کنترل علائم و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک میکند. این روش به پزشکان این امکان را میدهد که به طور هدفمند به تومورهای نورواندوکرین حمله کنند و عوارض جانبی را به حداقل برسانند.